De laatste jaren kloppen steeds vaker slachtoffers van ongevallen bij letselschade advocaten aan omdat ze van mening zijn dat de weg waarop het ongeval gebeurde, gebrekkig was. Zo ook in het geval waarover het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden op 29 september 2020 oordeelde. Het arrest kun je hier teruglezen. Daar kun je ook een foto van de situatie ter plaatse zien. Ik bespreek dit arrest omdat het hof een belangrijk bewijsrechtelijk voordeel aan het slachtoffer toekent: de omkeringsregel wordt toegepast. Wat dit is en waarom dat van belang is voor het slachtoffer bespreek ik nadat ik de situatie van het ongeval heb uitgelegd. Heb jij een ongeval gehad op een weg waarvan je vermoedt dat deze gebrekkig is? Neem dan zo snel mogelijk met ons contact op.
Hoe en waar het ongeval gebeurde
Het vrouwelijke slachtoffer komt op 30 mei 2016 ten val op een fietspad waarvan de gemeente Eemnes de beheerder is. Zij reed op een elektrische fiets en stelt dat haar voorband is komen vast te zitten in een groef in de weg. Ze heeft letsel opgelopen en houdt daar de gemeente voor verantwoordelijk.
Belangrijk is dat het slachtoffer een dag na het ongeval dit bij de gemeente heeft gemeld en ook foto’s heeft laten maken van de situatie. En die foto’s zijn zodanig duidelijk dat daar ook op te zien is hoe groot de groef is. Dat is altijd mijn eerste tip aan slachtoffers die over een stoeptegel zijn gestruikeld of anderszins ten val zijn gekomen over een mogelijk gebrekkige weg: bewijs veiligstellen door foto’s te maken. Liefst met liniaal erbij zodat duidelijk is hoe groot de oneffenheid is. Daarnaast is het zaak je zo snel mogelijk bij een letselschade advocaat te melden zodat deze de juiste procedure in gang kan zetten.
De gemeente past de situatie in de maanden erna aan en heeft zelf geen bewijs veiliggesteld.
Gezichtspunten bij wegbeheerdersaansprakelijkheid
Voordat ik in ga op de omkeringsregel eerst een korte opsomming van de aspecten die de rechters meewegen in hun beoordeling van de mogelijke aansprakelijkheid van een wegbeheerder. Het is immers zeker niet de bedoeling om de wegbeheerder voor ieder ongeval aansprakelijk te houden. Er moet de gemeente in dit geval (soms is het de overheid of de provincie) echt iets te verwijten zijn geweest. Dit zijn de af te wegen aspecten:
- de aard van de weg;
- de functie van de weg;
- de fysieke toestand van de weg ten tijde van de verwezenlijking van het gevaar;
- het te verwachten gebruik door derden van de weg;
- de grootte van de kans op verwezenlijking van het aan de weg verbonden gevaar;
- de mogelijkheid en bezwaarlijkheid van te nemen veiligheidsmaatregelen,
- de aan het overheidslichaam toekomende beleidsvrijheid en ter beschikking staande financiële middelen.
Over de punten a, b, d, e en g is geen discussie tussen partijen. Het gaat hier om een druk bereden openbaar fietspad in beide richtingen. De ongevalsplaats ligt in een bocht, vlak voor de ingang van een fietstunnel. De gemeente heeft verder niet aangevoerd dat zij op grond van beleidsmatige of financiële gronden niet gehouden was onderhoud te plegen.
Bij de discussie over punt C neemt het gerechtshof mee dat het slachtoffer wel bewijs heeft veiliggesteld en de gemeente niet. Het gerechtshof gaat dan ook uit van de situatie zoals door het slachtoffer geschetst en daarmee ook dat het wegdek was verzakt en daardoor een groef was ontstaan waarin een fietsband vast kan komen te zitten.
De gemeente voert nog wel aan dat er niet eerder ongevallen zijn gemeld op die locatie. Dat is een argument dat gemeentes vaker hanteren. Het gerechtshof maakt hier korte metten mee omdat hij de gedachtegang van de letselschade advocaat volgt dat de weg gebrekkig was.
De omkeringsregel voor causaal verband tussen gebrekkige weg en ongeval
Dat brengt ons eindelijk bij de omkeringsregel. De vraag die immers nog niet beantwoord is, is of het slachtoffer daadwerkelijk met haar band in de groef is beland en daardoor is gevallen. Zij verklaart zelf:
“Over de val kan ik het volgende vertellen. De bocht waar ik ben gevallen ken ik goed. Ik kwam aanfietsen met een snelheid van ongeveer 16/17 km/u. Ik bleef in iets haperen/steken en raakte toen uit balans. De groef maakte mij instabiel, daarna kwam de stoeprand en ben ik gevallen, schuin op de stoep. Het spoor stond nog in het zand. Ik had de groef niet eerder gezien.”
Er zijn geen getuigen. Er is alleen een getuige die haar heeft gezien nadat ze is gevallen. De verzekeraar van de gemeente heeft gesteld in de procedure dat het slachtoffer ook een stuurfout zou kunnen hebben gemaakt of een andere handeling hebben verricht die de oorzaak is van het ongeval.
In beginsel is het, nu er wordt gediscussieerd over de oorzaak (het causaal verband), aan het slachtoffer om aan te tonen dat ze ten val is gekomen door het gebrek in de weg. Het gerechtshof past echter de omkeringsregel toe: dan mag als vertrekpunt worden aangenomen dat dat specifieke gevaar (vallen) is veroorzaakt door de schending van de norm (gebrek in de weg) en is het aan de gemeente om uit te leggen (en te bewijzen) dat het anders is gegaan.
Dit is een zeer belangrijk voordeel voor het slachtoffer. Het is voor de gemeente niet onmogelijk om iets anders aan te tonen, maar dat is wel veel lastiger dan een alternatief scenario bedenken. Als het nu onduidelijk blijft wat er precies is gebeurd, dan ligt dat op het bordje van de gemeente en haar verzekeraar en niet meer op het bordje van het slachtoffer.
Conclusie
In dit geval kreeg het slachtoffer haar schade vergoed, omdat ze op tijd bij een letselschade advocaat had aangeklopt en het bewijs had veilig gesteld. Heb jij een ongeval gehad en denk je dat de weg waarop dat ongeval gebeurde gebrekkig was? Neem dan liefst zo snel mogelijk contact op via wouter@muntenletselschade of bel naar 06-21152677.
